Ana Sayfa » Amasya » Amasya Tanıtımı ve Şehir Rehberi

Amasya Tanıtımı ve Şehir Rehberi

Sponsorlu Bağlantılar

Amasya İli

Türkiye’nin 81 ilinden birisi olan Amasya ili Kardeniz bölgesinde yer almaktadır. İlin merkezi Amasya’dır. Amasya ilinde 7 ilçe, 20 belde ve 349 köy bulunmaktadır. 

Amasya’nın bilinen ilk adı “Amaseia“‘dır. Bu isim dünyanın ilk coğrafyacısı olarak bilenen Strabon tarafından verilmiştir. “Amaseia” amozonlardaki yaşayan halkın kraliçelerine verdikleri isimdir.

Ülke Türkiye
Coğrafi bölge Karadeniz
Yüz ölçümü
 – Toplam 5,690 km2 (2,2 mi2)
Nüfus (2012)[1]
 – Toplam 322.283
 – Yoğunluk 65/km² (168,3/sq mi)
 – Kır 110.809
 – Şehir 211.474
Zaman dilimi DAZD (+2)
 – Yaz (YSU) DAYZD (+3)

Amasya haritası

Amasya’nın Tarihçesi

Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya’da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer,İskit, Lidya, Pers, Hellen, Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.

Pontuslar (M.Ö.333 – M.Ö.26) tarafından yapılan Kral Kaya Mezarları, günümüze kadar ulaşarak kentin anıt eserleri arasına girmiştir.

Sponsorlu Bağlantılar

700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya, Melik Ahmet Danişmend Gazi tarafından 1075 yılında fethedilerek bu kentte ilk Türk – İslam Egemenliği kurulmuştur.

Osmanlı Anadoluda Türklerin ilk şehir hayatına geçiş yaptıkları yerlerden birisi de Amasya olup öz be öz Türk oymaklarının Amasya ve civarında yerleşmiş olması, korunaklı bir yapıya sahip olması nedenleri ile Osmanlı Şehzadelerinin Amasyada yetiştirilmesi uygun bulunmuştur. Bu Sebeplerledir Şehzade Çelebi Mehmet Timur nedeni ile dağılan Anadolu birliğini Amasya ve civarındaki Türkmenlerden sağladığı güçle tekrar sağlamıştır. .

Şehzade Yıldırım BayezidÇelebi Mehmet, Şehzade Murat (II), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II)), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya’da Valilik yapmışlardır.

Bu dönemde kentte birçok ilim admı yetişip saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. kalıcı eserlerle, şehir bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır.

Sponsorlu Bağlantılar

Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmış, Kurtuluş mücadelesinin planları bu kentte hazırlanmıştır.

Amasya Haritası

Amasya Coğrafi Yapısı

Amasya, Orta Karadeniz Bölümünün iç kesiminde 35° 00’ ve 36° 30’ Doğu Boylamları, 40° 15’ ve 41° 03’ Kuzey Enlemleri arasında yer alır.

Doğu’ da Tokat İli’ nin Erbaa İlçesi ve Yozgat İli; Kuzeyde Samsun İli’nin Çarşamba, Ladik, Havza ve Vezirköprü İlçeleri; batıda Çorum İli’nin Osmancık, İskilip ve Mecitözü İlçeleri; güney’de Tokat İli’nin Zile ve Turhal İlçeleri ile çevrilidir.

*YÜZÖLÇÜMÜ : 5.690 km2 
*RAKIM :
 412 m

OVALAR

OVANIN ADI YERİ YÜZÖLÇÜMÜ (Km2)
GELDİNGEN MERKEZ 484
SULUOVA SULUOVA 400
MERZİFON MERZİFON 311
GÜMÜŞHACIKÖY GÜMÜŞHACIKÖY 54

AKARSULAR

AKARSUNUN ADI İL SINIRLARI İÇİNDEKİ UZUNLUĞU (Km) DEBİSİ(M3/Sn)
YEŞİLIRMAK 140 151,4
TERSAKAN 37 6,92
ÇEKEREK 45 25,6
DELİÇAY 46 1,15

amasya 4

GÖLLER
İl’in tek Doğal Gölü,Taşova İlçesi sınırlar ıiçindek Borabay Gölü’dür. Gölü çevreleyen Orman,-çevreye,apayrı bir güzellik ve görünüm verir.

JEOLOJİK YAPI
   Amasya İli arazisi Palaeozoik ve kısmen Mezozoik temel üzerinde yayılan daha genç formasyonlardan meydana gelmiştir. Zemin yapısı, Kalker yeşil kayalar ve yamaç molozları ile alüvyondan oluşmuştur.

Samsun çıkışı, Tersakan’ın doğu ve batısı ile Tokat çıkışında, zemin yapısı, Kireç Taşı’dır. Yapı’nın diğer bir özelliği de, Kalker Arazisi’nin geniş yer tutmasıdır.

JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER:
   Amasya ve çevresinin genel görünümünde,dağlar ve dağları derin bir şekilde yaran vadiler dikkati çeker.İl topraklarını bir uç’tan bir uca geçen Yeşilırmak Vadisi ve kolları boyunca,ovalar ve darboğazlar yer almaktadır.

İKLİM
Amasya,bulunduğu konum itibariyle bir geçiş iklimine sahiptir.
YILLIK ORTALAMA SICAKLIK :13.3 C
YILLIK ORTALAMA YAĞIŞ MİKTARI : 451.1 mm.
> ORTALAMA YAĞIŞLI GÜN SAYISI :104
> ORTALAMA AKTÜEL BASINÇ : 967.6 milibar

İL VE ÇEVRESİNİN COĞRAFİ DURUMU

Coğrafi Konum:

Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz Bölümü ve Ülke toplam alanının % 07’sini kaplayan Amasya, 35°00′, 36°30′ doğu boylamları, 40 °15′, 41°03′ kuzey enlemleri arasında kalan 5690 km2’lik bir alana sahiptir. Doğuda Tokat, güneyde Tokat ve Yozgat, batıda Çorum, Kuzeyde Samsun illeriyle çevrilidir. İl’de merkez ile birlikte 6 ilçe, 22 belde ve 348 köy bulunmaktadır. 2000 Genel Nüfus Sayımına göre Amasya’nın toplam nüfusu 365 231,il merkezi ise 74.394’dür. Nüfus yoğunluğu km2’ye 64.18 kişidir. İl merkezinde rakım 411.69 metredir.

amasya 9

FİZİKSEL ÖZELLİKLER:

1- Yerşekilleri: İl’in yüzölçümü 5690 km2’dir. Ortalama rakamı 592 metredir. Başlıca dağlarının yüksekliği; Akdağ 2062m. Tavşan Dağı 1200m., İngöl Dağı 1884 m., Kosacık Tepesi 1200m. Kırklar Dağı 1910m., Karaman ve Lokman Dağı 800m., Ferhat Dağı 780m., ‘dir.

2- Ovalar: Amasya, Yeşilırmak kolları, sulama amaçlı gölet ve barajları ile sulanan verimli ovalara sahiptir. Bunlardan başlıcaları şunlardır:
Geldingen 484 km2 470 m. Yüksekliğindedir.
Suluova 400 km2 151 m. Yüksekliğindedir.
Merzifon 311 km2 755 m. Yüksekliğindedir.
Gümüşhacıköy 54 km2 760 m. Yüksekliğindedir.

3- Akarsular: Amasya’nın en önemli akarsuyu Yeşilırmak’tır. Sivas’ın Köse Dağı’ndan doğar, İl arazisine güneyden girerek Kayabaşı mevkiinden 256 km. uzunluğundaki Yozgat topraklarından doğan Çekerek Çayı ile birleşir. Amasya’nın içinden geçerek Ladik Gölü’nden çıkan Ters akan çayı’nı alarak Samsun topraklarından Çarşamba’dan Karadeniz’e dökülür.

4- Göller: İl’in en önemli gölü il merkezine 63 km uzaklıkta Taşova ilçesi Gölbeyli beldesine 1050 m. Rakımlı bir set gölü olan Borabay Gölü, 900x300m. alan ve 30m. derinliğine sahiptir. Tabiat harikası olan bu gölün etrafında dinlenme tesisleri bulunmaktadır.

5- Baraj ve Baraj Gölleri: Amasya İl sınırlarında büyük baraj yoktur. Ancak gölet ve sulama amaçlıları şunlardır:
Merkez : Ortaköy, Doğantepe, Bağlıca
Gümüşhacıköy : Çiftli, İmirler, Ayvalı
Hamamözü : Yeniköy
Merzifon : Ortaova, Çatalkaya, Alişar, Çobanören, Hırka, Kayadüzü, 100. Yıl, Çayırözü, Diphacı, Uzunyazı, Yeşilören, Şeyhyeni, Çavundur, Sarıbuğday, Paşa
Suluova : Kolay I, Kolay II, Oğulbağ, Bayırlı, Yedikır
Taşova : Uluköy, Kızgüldüren ve Kırkharman

6- Ormanlar: İlmerkezinin kuzey kesimlerinde Akdağ ve Kara Ömer Dağları bulunmaktadır. Bu dağlarda 600 metreden başlayan ve 1200 metreye kadar devam eden yüksekliklerde; kızılçam, meşe, karaçam, kayın ve ardıç gibi ağaç türleri bulunmaktadır.

İKLİM:

Karadeniz iklimi ile kara iklimi arasında bir geçiş iklim hüküm sürer. Yazları kara iklimi kadar kurak, Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Kışları ise karadeniz iklimi kadar ılıman, kara iklimi kadar sert değildir.

Amsya Tarihi Eserleri

Amasya (Harşena-Harşene) Kalesi: Şehrin savunmaya en uygun mevkii olan Harşena Dağı üzerinde kurulmuştur. Bu nedenle Harşena (Harşene) Kalesi ismiyle de bilinmektedir. Kalenin önemli tepe noktası ve bazı bölümleri sağlam kesme taşlarla, sur duvarları da moloz taşlarda yapılmıştır. Sekiz savunma kademesine sahiptir. Erken Tunç Çağı’ndan (M.Ö. 3200) itibaren diğer uygarlıklar tarafından da kullanılmıştır.

amasya 3

Kral Kaya Mezarları

Amasya şehir merkezinde Harşena Kalesi yamaçlarında göze çarpan tarihi kalıntılardır. M.Ö Amasya’da hüküm süren Pers Pontus krallarına ait mezarlardır. Şehir merkezinde mağaralar toplam 18 adettir. Bunların içinde en önemlisi Aynalı Mağara’dır.

Aynalı Mağara :

Şehir merkezine 3 km. uzaklıktadır. Büyük kaya parçası oyulmak suretiyle yapılmıştır. Yerden 10-15 m. yüksekliğe ulaşan ihtişamlı bir mağaradır. İşçilik son derece mükemmeldir. Mağaranın tamamı perdahlanmış ve içi çok renkli duvar resimleri ile bezelidir.
Cephesine güneş ışıklarının vurmasıyla parlaklık kazanması, mağaraya AYNALI isminin halk arasında verilmesine yol açmıştır.

Şehzadeler Müzesi; Osmanlı döneminin yaşatıldığı Şehzadeler Müzesi bugün ziyaretçilere kapılarını açmış durumdadır.

Amasya Evleri

Ahşap sivil mimarisi ile dikkat çeken Amasya Evleri, sokak dokusu şekliyle genellikle yan yana, sırt sırta ve bitişik nizam olarak yapılmıştır. Türk evlerinde görülen geleneksel yapı tarzı, burada da tekrarlanmıştır. Bu itibarla konutlar haremlik ve selamlık olarak düzenlenmiştir.

Evler daha çok bodrum üzerine tek ve iki katlı olarak yapılmıştır. Bunların yanında 1. ve 2. kat üzerine yapılmış “Şahnişirin”li evlere de rastlanır. Konutlar genellikle avlulu ve bahçelidir. Haremlik ve selamlık olarak düzenlenen evlerde bahçe ortada kalmaktadır.

Amasya Evleri

Özellikle Yalıboyu’nda Roma dönemi kalın sur duvarları üzerine yapılmış olan konutlarda, Yeşilırmak’a ve güney yönüne bakan evler, “Eliböğründe”lerle desteklenerek dışarıya taşırılmış böylece evlerin iç mekanlarında genişleme imkanı sağlanmıştır.

Sivil Mimarinin sembolü durumunda Hazeranlar Konağı Müze Ev olarak ziyaretçilerine çok şey anlatmaktadır.

Bimarhane (Darüşşifa) Tıp ve Cerrahi Müzesi: İlhanlı Döneminden günümüze ulaşan tek eserdir. İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytuğ ve hanımı Ilduz Hatun adına, Amber Bin Abdullah tarafından 1308-1309 yılında yaptırılmıştır. Avluda yer alan sütunlarda bir birinden farklı olan geometrik yaprak motifli sütun başlıkları kullanılmıştır. Osmanlı Döneminde de sağlık hizmetlerinin yerine getirildiği bu bina bugün “Tıp ve Cerrahi Müzesi” olarak ziyaretçilerini kabul etmektedir.

Minyatür Amasya Müzesi: Zengin bir tarihi değere sahip olan Amasya’nın yakın tarihe kadar bozulmamış görünüşünün bir çatı altında toplanmasında Minyatür Amasya Müzesi oluşturuldu. Ziyaretçilerin minyatür boyutlara indirilmiş tarihi eserlerini üstten seyrederken Amasya’nın tarihi sokaklarında gezintiye çıkmaktadırlar.

AMASYA MÜZESİ: 13 ayrı medeniyete ait arkeolojik, etnografik, sikke, mühür, el yazmalar ve mumyalar olmak üzere 24 bin civarında eserin teşhir ve muhafaza edildiği bölgenin en zengin müzesidir.

Mumyalar: 14. y.y. İlhanlı dönemine ait erkek ve kadın ile birlikte çocuklara ait mumyalar Müzenin en önemli ve en çok ziyaretçi çeken bölümüdür.

Hitit Fırtına Tanrısı: Amasya Müzesi’nin en değerli ünik eserler arasındadır. “Bin tanrılı millet” olarak tanımlanan Hititlere ait Fırtına Tanrısı Teşup olarak müze kayıtlarına geçmiştir.

Cumhuriyet Dönemine kapı aralayan Milli Mücadelede Amasya’nın yerini belirleyen 22 Haziran 1919 tarihli “Amasya Tamimi” nin yayınlanması olmuştur. O günlerin hatıralarının toplandığı “Saraydüzü Kışla Binası ve Milli Mücadele Müzesi” ile Amasya hem yazılı tarih öncesi ve hem de Cumhuriyet tarihimizin ilk yazılı beyannamesi olan “Amasya Tamim” ile şehrimiz görülmeye değer bir yerleşim yeridir.

Sponsorlu Bağlantılar

Amasya İlçeleri

  • Merkez ilçesi: Yüzölçümü 1730 km², nüfusu 158,714 kişi olup, 99,900’ü il merkezinde, 58.814’ü ise belde ve köylerde yaşamaktadır. Aydınca, Doğantepe, Ezinepazar, Uygur, Yassıçal, Yeşil Yenice ve Ziyaret olmak üzere 7 beldesi ve 100 köyü bulunmaktadır.
  • Göynücek İlçesi : Yüzölçümü 578 km², nüfusu 17.614 kişi olup, 2.776’sı ilçe merkezinde, 14.838’i ise belde ve köylerinde yaşamaktadır.
  • Gümüşhacıköy İlçesi : Yüzölçümü 653 km², nüfusu 29.795 kişi olup, 14.057’si ilçe merkezinde, 15.738’ide belde ve köylerde yaşamaktadır.
  • Hamamözü İlçesi : Yüzölçümü 202 km², nüfusu 6.161 kişi olup, 1.511’i ilçe merkezinde, 4.650’si köylerde yaşamaktadır.
  • Merzifon İlçesi : Yüzölçümü 970 km², nüfusu 65.000 kişi olup, 50.000 ilçe merkezinde, 15.000’i köy ve beldelerde yaşamaktadır.
  • Suluova İlçesi : Yüzölçümü 516 km², nüfusu 59.123 kişi olup, 37.715’i ilçe merkezinde, 21.408’i belde ve köylerde yaşamaktadır.
  • Taşova İlçesi : Yüzölçümü 1.041 km², nüfusu 35.186 kişi olup,9,283’ü ilçe merkezinde 25,903’sı belde ve köylerde yaşamaktadır.

Amasya’nın Nüfusu

Amasya il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Değişim Sıra Yüzde Kır – Şehir Erkek – Kadın
1965
285.729 45  %0.91 202.713
  %71
%29
 83.016 148.016  %51.8  %48.2 137.713
1970
307.025 %7 47  %0.86 209.937
  %68
%32
 97.088 154.843  %50.4  %49.6 152.182
1975
322.806 %5 52  %0.8 207.326
  %64
%36
 115.480 165.473  %51.3  %48.7 157.333
1980
341.287 %6 53  %0.76 213.210
  %62
%38
 128.077 172.439  %50.5  %49.5 168.848
1985 358.289 %5 51  %0.71 209.675
  %59
%41
 148.614 181.925  %50.8  %49.2 176.364
1990
357.191 -%0 49  %0.63 194.647
  %54
%46
 162.544 179.895  %50.4  %49.6 177.296
2000
365.231 %2 53  %0.54 168.610
  %46
%54
 196.621 185.594  %50.8  %49.2 179.637
2007
328.674 -%10 54  %0.47 127.343
  %39
%61
 201.331 165.957  %50.5  %49.5 162.717
2008
323.675 -%2 56  %0.45 122.100
  %38
%62
 201.575 161.380  %49.9  %50.1 162.295
2009
324.268 %0 56  %0.45 118.958
  %37
%63
 205.310 161.646  %49.9  %50.2 162.622
2010
334.786 %3 54  %0.45 115.245
  %34
%66
 219.541 171.382  %51.2  %48.8 163.404
2011
323.079 -%3 56  %0.43 112.132
  %35
%65
 210.947 160.112  %49.6  %50.4 162.967
2012
322.283 -%0 57  %0.43 110.809
  %34
%66
 211.474 159.386  %49.5  %50.5 162.897

Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre değişimin yüzde olarak oranıdır. Sıra, Amasya il nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Yüzde, Amasya il nüfusunun, Türkiye nüfusuna oranıdır.

Amasya Tanıtım Filmi

Amasya Fotoğrafları


Benzer Yazılar

Yorum (5)

  1. bensu dedi ki:

    fadikle

  2. emre dedi ki:

    hiç sevmedim

  3. haha su dedi ki:

    bensevdim ama çocugum hakkında bilgi mesela nüfusu meşhuryemekleri filN AMA BEGENDİM 😀

bensu için bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Neyi İle Meşhur?