Ana Sayfa » Artvin » Artvin Tanıtımı ve Şehir Rehberi

Artvin Tanıtımı ve Şehir Rehberi

Sponsorlu Bağlantılar

Artvin İli

Türkiye’nin Karadeniz Bölgesinin doğusunda yer alan Artvin ilinin hem Gürcistan’a hemde Karadeniz’e sınırı vardır. Toplamda merkez hariç 7 ilçeden oluşan Artvin’in komşuları, Ardahan, Erzurum ve Rize’dir. 7.436 kilometrekarelik yüzölçümü ile yüzçölümü sıralamasında Türkiye’nin 55. ilidir.

Coğrafi olarak %55’lik alan ormanlık alandır ve çok engebeli bir araziye sahiptir. Bakır madenlerine sahip Artvin’in nüfusunu Lazlar, Kıpçak Türkleri ve Gürcüler oluşturmaktadır. Akarsu olarak Çoruh Nehri önemli bir yere sahiptir. Ayrıca içinde Şavşat Karagöl ve Borçka Karagöl bulunan Karagöl Sahara Milli Parkı görülmesi gereken önemli bir mekandır. Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı eski bucağın ve bu bucağın merkezi köyü olan Camili köyü, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü tarafından biyosfer rezerv alanı olarak belirlenen Türkiye’deki tek bölge ve bir dünya mirasıdır.

artvin haritası

 

Artvin Tarihçesi

Cilalı Taş Devrine Kadar Uzanan Bir Geçmiş

Yusufeli ve Şavşat bulunan bakır ve tunç yapımı aletlerin bulunması ile M.Ö. 3000 ve M.Ö. 4000 yılları arasında Artvin’de insanların yaşadığı görülmektedir. Fakat Artvin’in hem coğrafi yapısı hemde araştırma merkezlerine uzak olması nedeniyle antik kazılar çok geç başlamıştır. Antik çalışmaların yapılması ile Artvin de Cilalı Taş Devrine ait izlere rastlanmıştır. Buda gösteriyor ki M.Ö. 10.000 yıllarında bu bölgede insanlar yaşamıştır.

Artvin’de Kurulan İlk Devletler

Bilinen ilk kavim M.Ö. 2000 yılında kurulan Hurriler kavmidir. Ardından M.Ö. 1360 yılında Hititler’in egemenliğine geçen Artvin’i, sonrasında İskitler ele geçirmiştir. İskitler bir askeri üst olarak kullandıkları Artvin’i Kafkas merkezli bir bölgeye çevirdiler. İskitlerden sonra ise bu kez Arsakların egemenliğine girdi. M.S. 350 yıllarına kadar devam eden ve bu zamana kadar Arsaklardan dolayı Şamanist dini etkisinde kalan Artvin halkı bu tarihten sonra Bizans’ın etkisiyle İsevi dinini kabul ettiler. Sonrasında Bizans’ın egemenliğine giren Artvin ili, M.S. 575 yılında Hazar Türklerinin eline geçti. Hazar Türkleri sadece Çoruh boylarına kadar Artvin’i egemenliği altına almıştı. Fakat Osmanlı’nın gelmesiyle Artvin bölgesinin büyük bir çoğunluğu Osmanlı topraklarına dahil oldu. Bizans Osmanlı’ya kaptırdığı Artvin’i geri aldıktan sonra bir kezde Alparslan’a verdi ama Alparslan’ın ölümü ile tekrar geri aldı. Ama bu kez Melikşah’ın verdiği destek ile Erzurum / Kars / Bayburt ve Çoruh bölgesinde Saltuklu devleti kuruldu. Türk nüfusunun Artvin’e yayılması hızlandı. Büyük Selçuklu Devletinin yıkılışı sonrası Artvin Azerbaycan merkezli İldeniz oğlu Atabeyliğine bağlandı. 1263’te Kubilay Artvin’i ele geçirerek bu yöreyi İlhanlı topraklarına kattı. 1265’te Kıpçak Türkü olan Sark is bu yörede Çıldır Atabeyliğini kurdu.

Sponsorlu Bağlantılar

Osmanlı Döneminde Artvin

Yavuz Sultan Selim zamanında başlayan Osmanlı Egemenliği, Kanuni Sultan Süleyman dönemi Erzurum Beylerinden İskender Paşa’nın 1551’de Atabekler’in başkenti durumundaki Ardanuç Kalesini fethetmesi ile tamamlanmıştır. Osmanlı döneminde Hopa ve Borçka; Trabzon’a, Artvin, Ardanuç ve Yusufeli; merkezi Ahıska olan Çıldır Eyaleti’ne bağlı olarak yönetilmiştir. 1828’de Osmanlılar’ın Ruslar’a yenilmesi sonucu Çıldır kaybedilince buraya bağlı birimler Erzurum Eyaleti’ne dahil edilmiştir. 1877-1878 Savaşı sonucunda 3 Mart 1878’de imzalanan Ayastafanos Anlaşması gereği o zaman Batum Liva’sına bağlı Artvin, Ardanuç, Borçka, Şavşat ve Hopa’nın Kemalpaşa bucağı savaş tazminatı olarak Ruslar’a terkedilmiştir. 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Antlaşması gereğince Ruslar Artvin topraklarından çekilmişlerdir. Peşine İngilizler’in ve Gürcüler’in geçici işgalleri olmuşsa da T.B.M.M.’nin girişimleri sonucu 23 Şubat 1921’de Artvin Anavatana kavuşmuştur. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması ile bu durum kesinlik kazanmıştır.

Cumhuriyet Döneminde Artvin

1924 yılında sancaklar vilâyet haline dönüştürülünce Artvin de vilâyet oldu. Ancak Artvin vilâyeti 1 Haziran 1933’te lağvedildi ve burası bir kaza merkezi olarak merkezi Rize olan Çoruh vilâyetine bağlandı. Bu durum 3 yıl kadar sürdü. Artvin 4 Ocak 1936 tarihinde yeni kurulan Çoruh vilâyetinin merkezi oldu. 1956 yılında ise Çoruh adı kaldırıldı ve ilin adı Artvin haline getirildi.

Artvin Adını Nereden Almıştır?

Artvin ili, adını merkezindeki Artvin şehrinden almaktadır. Bir inanışa göre İskit beylerinden birinin adını alarak, önce Artvani, sonra Osmanlı zamanında Artvini adını almıştır. İlin bir önceki adı Çoruh olup, 15 Şubat 1956 tarih ve 6668 sayılı kanunla Artvin olmuştur.

Artvin Haritası


Sponsorlu Bağlantılar

Artvin Nüfusu

Artvin’in, 1980-1997 yılları arasında artan oranda dışa göç veren iller arasında yer alırken, 1998 yılında Deriner barajı ile 1999 yılında Borçka ve muratlı barajlarının inşasına başlanması sonrasında yaratılan yeni istihdam alanlarının yanında, göçün ağırlıklı olarak görüldüğü Marmara bölgesinde yaşam güçlüklerinin etkisi ile dışa göç eğiliminde azalış olmuştur.

Artvin il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Değişim Sıra Yüzde Kır – Şehir Erkek – Kadın
1965
210.065 57  %0.67 179.997
  %86
%14
 30.068 102.630  %48.9  %51.1 107.435
1970
225.869 %8 59  %0.63 186.433
  %83
%17
 39.436 110.613  %49  %51 115.256
1975
228.026 %1 65  %0.57 185.530
  %81
%19
 42.496 113.829  %49.9  %50.1 114.197
1980
228.997 %0 67  %0.51 182.789
  %80
%20
 46.208 112.606  %49.2  %50.8 116.391
1985
226.338 -%1 68  %0.45 168.036
  %74
%26
 58.302 110.557  %48.9  %51.2 115.781
1990
212.833 -%6 68  %0.38 146.736
  %69
%31
 66.097 104.093  %48.9  %51.1 108.740
2000
191.934 -%10 73  %0.28 107.736
  %56
%44
 84.198 96.599  %50.3  %49.7 95.335
2007
168.092 -%12 76  %0.24 76.232
  %45
%55
 91.860 84.025  %50  %50 84.067
2008
166.584 -%1 76  %0.23 76.970
  %46
%54
 89.614 83.486  %50.1  %49.9 83.098
2009
165.580 -%1 76  %0.23 75.572
  %46
%54
 90.008 83.139  %50.2  %49.8 82.441
2010
164.759 -%0 76  %0.22 74.799
  %45
%55
 89.960 82.321  %50  %50 82.438
2011
166.394 %1 76  %0.22 74.508
  %45
%55
 91.886 83.732  %50.3  %49.7 82.662
2012
167.082 %0 76  %0.22 73.409
  %44
%56
 93.673 84.060  %50.3  %49.7 83.022
Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre değişimin yüzde olarak oranıdır. Sıra, Artvin il nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Yüzde, Artvin il nüfusunun, Türkiye nüfusuna oranıdır.

Artvin’in Kültürel ve Doğal Zenginlikleri

Hayvancılık ve Çobanlık

Artvin, sanayi olanakları az, tarım arazisi sınırlı bir il olduğundan, halkın temel geçim kaynağı hayvancılığa dayalı olan bir ildir. Küçük baş, büyük baş ve kümes hayvancılığı yöre halkının başlıca geçim kaynağı olmuştur. Yörede, çobanlık müessesesi de, usta-çırak ilişkisine dayalı olarak yapılmaktadır. Çırak olarak pişen, yetişen çobanlar zamanla sürülerin tek hakimi olur ve geleneği devam ettirirler.

Artvin Halk Hekimliği ve Halk Veterinerliği

Artvin yöresi bitki çeşitliliği açısından son derece zengindir. Yörede endemik türlerin de dahil olduğu çok güçlü bir ekosistem bulunmaktadır. Hastalıkların sağaltılmasında temel hammadde olan bitki türleri açısından son derece verimli olan Artvin’de güçlü bir “halk hekimliği” geleneğinden bahsetmek mümkündür. Artvin, hayvancılığın yoğun bir şekilde yapıldığı bir il olmasından kaynaklı olarak da, “halk veterinerliği” uygulamalarının yaygın olduğu bir yöredir.

Geleneksel Tiyatro

Artvin’deki köyler, dağlık bir bölge olması nedeniyle yükseklerde kurulmuştur. Köylerdeki folklorik yapı içinde Seyirlik Oyunları da gelişmiş ve halk eğlence hayatı içindeki yerini almıştır. Artvin yöresindeki seyirlik oyunlarda, oyun ve müzik iç içe geçmiştir. Geleneksel yaşantının sürdürüldüğü Maden Köyü’nde, oynanan oyunlardan biri de “Berobana’dır”. Ölüp dirilme, kız kaçırma, arap/zenci tiplemelerine dayanan oyun, müzikler ve danslarla örülmüştür. Seyircilerin de potansiyel oyuncu olduğu, oyuna girip çıkabildiği Berobana oyunu 2-3 saatlik bir şenlik atmosferidir.

Artvin Halk Oyunları

Artvin’de doğa ile girişilen mücadele her zaman için zor olmuştur. Yöre insanı mücadeleci, çevik, çalışkan ve içten bir karakter taşır. Bununla birlikte Artvin, stratejik konumu itibarı ile de kültür sirkülasyonunun yaşandığı bir ildir. Artvin yöresi halk oyunları; Karadeniz, Kafkas ve Doğu Anadolu’ ya has oyun karakteri gösteren bir özelliktedir. Artvin ve yöresinde oynanan oyunların doğa, aşk ve bütün bölgelerde olduğu gibi insanların gruplar halinde, duygularını kalıplar içerisinde özdeşleştirmiştir. Dik yamaçlı dağlarla ve dağların yöreyi çember biçiminde çevrelemesinden oluşan yüzey şekillerine benzetilmesi, ayrıca Azeri kaynaklı oyunların ferdi olarak oynanması, Kafkas ve savaş dansı olan Horon ve Gürcü oyunlarından Acara Horonu, bu yörede halkın çeşitli kültürel iletişimle yaşayış tarzına uğramış, Artvin oyunları adı altında çeşitli halk oyunları meydana çıkmıştır. Artvin horonlarında, genellikle erkek oyunlarında sertlik ve tatlı sertlik gözle görülür temalardır.

artvin halk oyunları

Oyunların sertlik ve çabukluk biçiminde oynanması yörenin coğrafi konumu ile bağdaşlaştırılır. Kadın oyunlarında ise, genelde bolluk, bereket, zarafet, nezaket ve beceri gibi temaları konu alır. Belli başlı Artvin Halk Oyunları; Ata Barı, Deli Horon, Ağır Bar, Hemşin Horonu, Arhavi canlısı, Borçka Horonu, Deli Kız, Cilveloy, Karabağ, Kobak, Koçari, Livane, Sarı Çiçek, Tavuk Barı, Teşi. Ondörtlü vb. sayılabilir.

Yöresel Müzik ve Sazlar

Artvin’de yöresel müzikler icra edilirken, Akordeon, Tulum, Davul, Zurna, Bağlama, Kemençe ve Mey kullanılmaktadır.

Gelin Ağlatma Türküsü

Aha geldik kapınıza
Ağlama gelin ağlama

Selam verdik hepinize
Ağlama gelin ağlama

Dalda kırarlar cevizi
Ağlama gelin ağlama

Hani gelini çeyizi
Ağlama gelin ağlama

Gelin kalkmış hanesinden
Ağlama gelin ağlama

Öğüt almış anasından
Ağlama gelin ağlama

Gelin atladı eşiği
Ağlama gelin ağlama

Sofrada kaldı kaşığı
Ağlama gelin ağlama

Gitti evin yakışığı
Ağlama gelin ağlama

Anasının göz ışığı
Ağlama gelin ağlama

Ağlama gelin ağlama
Bizi yollarda eyleme

Ağlama gelin ağlama
Bizi yollarda eyleme

Artvin El Sanatları

Dokumacılık

Artvin yöresinde Kilim, Cecim ve Ehram/Şal Dokumacılığı yapılmaktadır. Şavşat Kilimleri denilen rengarenk kilimler dikkat çekmektedir. Özellikle Yusufeli ilçesinde Ehram dokumacılığı yaygın olarak yapılmaktadır. Ehram tezgahlarında üretilen kumaşlar, gelin kıyafeti olabilecek kadar da ince ve zarif üretilebilmektedir.

Ehram Motifleri

Ehram, özellikle, Yusufeli İlçesi’nde dokunmaktaydı. Çok önceleri çokça dokunmasına rağmen, günümüzde kırk-elli yaş grubu kadınların sandıklarında bir veya iki adet bulunmaktadır. Yörede “hanımeliçar” olarak bilinmektedir. Genelde kadınlar tarafından, özel günlerde örtü olarak kullanıldığından, örtünün güzelliği, örtünen insana bir statü ve de saygınlık sağlamakta, bu da, işçiliğinin daha bir itinalı olmasını sağlamaktadır.

Çömlekçilik

Çömlekçilik, Artvin bölgesinde, -eski dönemlerde- hemen her evde kadınlar tarafından üretilebilecek kadar yaygın bir zanaatken, günümüzde; Borçka ilçesinde, Artvin’deki son “fırını” çalıştıran Çömlek ustası Kazım ŞİRİN geleneği devam ettirmektedir.

artvin çömlekçilik

Ağaç İşleri

Artvin bir orman bölgesi olduğundan, ahşap zanaatının çok gelişmiş olduğu bir yöredir. Bu durum geleneksel mimaride görülebildiği gibi, her türlü tarımsal araç gereç de ahşaptan yapılabilmektedir. Artık, hediyelik eşya anlamında değerlendirilmek üzere, sepetler, hayvan figürleri, evler, kaşık gibi ürünler üretilmektedir.

Halk Edebiyatından Örnekler

Çoruh Vadisi boyunca çok sayıda Halk Ozanı yetişmiş ve edebiyatımıza önemli katkılarda bulunmuştur. Yörede, geçmiş dönemlerde çok daha güçlü olan aşıklık geleneği içinde halk ozanlarının birbirleriyle atışmaları, yöre halkının eğlencesi olmuştur. Bu da Artvin’i “ozanlar kenti” haline getirmiştir.

Çıktık köyümüzden hep ayrı ayrı
Gelip geçtiğimiz yollar ağladı
Mekan tuttuk Ankara’yı Bursa’yı
Sahipsiz koyulan eller ağladı

Halk Mimarisi

Bir “orman yurdu” olan Artvin’de ahşap mimarinin en güzel örneklerine rastlanır. Köy evleri, yayla evlerinin yanında serender, ahır/merek gibi bütün yapılar ahşaptandır. Yusufeli bölgesi ağırlıklı olmak üzere, kısmen Ardanuç ilçesi ile Arhavi, Hopa ilçelerinde de taş mimarinin güzel örnekleri mevcuttur.

Artvin’de Giyim Kuşam

Artvin’de giyim-kuşam çeşitlilik arz etmektedir. Bu çeşitlilik sahil kesimlerinde farklı, iç kesimlerde farklı renk,desen ve fonksiyon olarak ortaya çıkmaktadır. Bu zenginlikler özellikle kadın kıyafetlerinde, başlıklarında, yazmalarda vb. görülebilmektedir.

Artvin İlçeleri

Merkez ilçe dahil 8 ilçe, 4 belde 312 köyü bulunmaktadır.

  1. Ardanuç
  2. Arhavi
  3. Borçka
  4. Hopa
  5. Murgul
  6. Şavşat
  7. Yusufeli

Artvin Kültür ve Turizm

Artvin Kaleleri

Artvin Livane Kalesi

Artvin ve çevresinin tarihi hakkındaki bilgilerimiz M.Ö.3000 yılına kadar inmektedir. Artvin ve Çoruh boyunda Orta Asya’dan gelen ve Asyanik kavimlerden Huriler, Sakalar tarafından yurt edinilmiştir. Artvin ve çevresi devamlı olarak çeşitli kavimlerin istilasına uğramıştır. Parslar, Urartular, Kimmerler bu bölgede uzun süre egemen oldular. Artvin ve çevresi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1551’de Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Artvin Köprübaşı mevkiinde bulunan Kale’nin, l0.yy’da inşa edildiği tahmin edilmektedir. 16.yy Osmanlı döneminde tekrar onarım görmüştür. İçinde su deposu (sarnıç) ve küçük kilise (Şapel) bulunmaktadır.

Ardanuç Gevhernik Kalesi

Ardanuç ilçesi, Adakale mevkiinde yer almaktadır. Kalenin ilk yapılaşması M.Ö. ki dönemlerde başlamıştır. Bagratlı Krallığı, Çıldır Atabekleri ve Osmanlılar’ın yönetim yeri olarak kullanılmıştır. Yöredeki en önemli kalelerden birisi olup, iç kalesi ve etrafı surlarla çevrili şehir yapısı ile tek örnektir. Geçmiş dönemlere ait çeşitli kalıntıların yanı sıra Kanuni Sultan Süleyman’a ait kitabesi ile de dikkat çekmektedir. Ardanuç Adakale mevkii, Gevhernik Kalesi, İskenderpaşa Camii ve Türbeleri ile tarihi bir mekandır.

Şavşat (Satlel) Kalesi

Şavşat ilçesi Söğütlü Mahallesinde bulunmaktadır. IX. yy. da Bagratlı Krallığınca inşa edilmiş olup, Osmanlılar tarafından da kullanılmıştır.
Günümüzde terkedilmiş olan kalenin sur duvarlarının büyük bir bölümü ayaktadır.

Ardanuç Ferhatlı Kalesi

Ardanuç ilçesine 5 km. mesafede bulunan kale İberya Kralı Vahtang tarafından V. Y.Y.da yaptırılmıştır. Yapı Ardanuç ilçesine çıkmadan Ardanuç suyunun kenarında, vadi paralelinde yükselen anakaya üzerine inşa edilmiştir.

Artvin Camileri

İskenderpaşa Camii ve Türbeleri

Ardanuç ilçesi, Adakale mevkiinde bulunmaktadır. İlk Hz. Osman zamanında yapılmış Osmanlı döneminde 1553 yılında tamir edilerek
tekrar ibadete açılmıştır. Yanında Osmanlı dönemine ait Hatice Hanım, Ali Paşa ve Süleyman Paşa’ya ait türbeler bulunmaktadır. Yörenin ilk camisi olması açısından önem taşımakta olup günümüze sağlam olarak gelmiştir.

Ortacalar Merkez Camii

Arhavi ilçesi, Ortacalar Bucağında bulunmaktadır. Yapı, 1757 yılında inşa edilmiştir. Minber ve tavan süslemeleri ile dikkat çekmektedir.

Muratlı Camii

Borçka ilçesi, Muratlı (Maradit) köyünde bulunmaktadır. 1846 yılında yaptırılmıştır. Tümüyle ahşap olan yapının içteki ahşap elemanları çeşitli süslemelere sahiptir. Özellikle cümle kapı kanatları, minberi ve mihrabı ağaç oymacılığının güzel örneklerindendir.

Esenköy Camii

Murgul ilçesi, Esenköy’de bulunmaktadır. 1863 yılında inşa edilmiştir. Tümüyle ahşap olan yapı, yöresel mimari özellikleriyle ilgi çekmektedir.

Kocabey Camii

Şavşat ilçesi, Kocabey köyünde bulunmaktadır. 1890 yılında inşa edilmiştir. Cephelerinin yanı sıra, son cemaat yeri, portal ve mihrabı
orijinal dokusunu korumaktadır.

Demirkent Camii

Yusufeli ilçesi, Demirkent köyü içindedir. Kiliseden çevrilme caminin ahşap elemanları yöredeki orijinal dokuyu koruyan tek örnektir.

Artvin Kiliseleri

artvin kiliseleri

Barhal (Altıparmak) Kilisesi

Yusufeli ilçesi Sarıgöl bucağı Altıparmak köyündedir. Kilise, 9 ncu Y.Y.da Kral David Magistros zamanında yapılarak Vaftizci Yahya‘ya adandığı yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır. 1677 yılında Hacı Şerif Efendi tarafından onartılarak camiye çevrilmiştir. Kilise, yontma taş ve kesme taştan yapılan kiremitlerden çatısı bağlanmış harçsız bir zemine dayanmadan “Lambalı” denilen planda yapılmıştır. Yapı, dıştan 28.40 x 18.65 cm. boyutlarında, üç nefli bazilikaldir. Gri renkli düzgün kesilmiş taşlarla örtülmüş cepheler güney ve kuzeyde eş boyutlu, doğu ve batıda ortadan yanlara doğru açılan köre kemerlerle hareketlendirilmiştir. Pencere üstündeki alçak kabartma tekniğinde yapılmış bitkisel figürlü süslemeler iyi durumdadır. Yusufeli ilçesinden 30 km.lik yolla gidilmektedir.

İşhan Manastır Kilisesi

Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyü içerisindedir. Kiliseye Oltu güzergahı üzerinden Artvin – Erzurum bağlantılı Devlet Karayolunun 92. km.sinden kuzey yönüne ayrılan 7 km.lik yol ile gidilmektedir. 951 tarihli el yazmasına göre Kilise; Rahip Khandza’nın (759 – 861) yeğeni ve öğrencisi Rahip Seba tarafından, Kral Andernese’nin desteği ve maddi katkısı ile yaptırılmıştır. Manastırın yapımına 955 yılında Gürcü Kralı David zamanında başlanmış 1027 yılında Bagratlı Kralı Magistros tarafından bitirilmiştir. Güneybatıda Meryem Ana Şapeli bulunmaktadır. 35 m. uzunluğunda 20.75 cm. genişliğinde olan yapı, kubbeli bazilikal plan tipindedir.

Dört Kilise

Yusufeli ilçesinin 4 km. güneybatısında Tekkale köyünde olup köyden 7 km. sonra mezra yolu üzerinde bulunmaktadır. Manastır’ın 9. yy.da Gürcü Kralı David tarafından yaptırıldığı, yapı topluluğuna bakıldığında bir Rahibe Okulu olduğu anlaşılmaktadır. Manastır; çan kulesi, yemekhane, seminer odası ve şapelden oluşmaktadır. Kilise, plan açısından Barhal Kilisesi’ne benzemektedir. Yöredeki Ortaçağ dönemi manastır oluşumunu en iyi biçimde yansıtmaktadır.

Dolishanlı (Hamamlı) Kilisesi

Merkez ilçeye bağlı Hamalı köyünde bulunmaktadır. Artvin – Şavşat karayolunun Berta köprüsü mevkiinden kuzeybatı yönüne doğru 6 km.lik yol ile gidilmektedir. Kilise; 10. yy. ortalarında Bagratlı Kralı Sumbath tarafından inşa edilmiştir. Güney cephesinde bulunan “Güneş Saati” ünik olup dönemin özelliğini yansıtmaktadır. 17. yy. sonlarında camiye çevrilmiş ve bir süre cami olarak kullanılmıştır.

Porta Manastır Kilisesi

Artvin Merkez ilçeye bağlı Pırnallı köyünün Bağlı mevkiinde bulunmaktadır. Kral 1.Aşot’un torunu Prens Khaouli tarafından 896 – 918 tarihleri arasında yaptırılmış Kral Gürgen (918 – 941)’in saltanat yıllarında son şeklini almış olduğu kabul edilmektedir. Bir çan kulesi, bir şapel ve bir çeşmeden oluşmaktadır. Manastır’ın yerleşim planına bakıldığında Tao Klarjheti bölgesinin o dönemlerdeki en önemli kültür ve dini merkezi olduğu anlaşılmaktadır.

Tibeti Kilisesi

Şavşat ilçesi Cevizli köyünde olup ilçe merkezine 14 km. uzaklıktadır. Yazılı kaynaklara göre yapı, 899 – 914 yılları arasında bölgeye hakim olan Bagratlı Prenslerinden Aşot Koukhi döneminde yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Yontma taştan yapılmış dört yüzeyden ibaret olan çatısının her yüzeyinde “Koç heykeli” bulunmaktadır. İç mekanda “Havari” figürleri mevcuttur. Düzgün taş işçiliği ve bitkisel plastik süslemeleri ile dikkat çekmektedir.

Yeni Rabat Kilisesi

Ardanuç ilçesine bağlı 17 km. mesafedeki Bulanık köyü, Çamlık (Rabat) mahallesinde bulunmaktadır. Yapı yöredeki Kiliselerle benzerlik göstermektedir. Ortaçağ döneminde bölgeye hakim olan Bagratlı Krallığınca yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Ortaçağ mimarisinde özellikle içteki planı dışa yansıtan üçgen nişler kullanılmıştır. Üçgen nişler bölge mimarisinde çok ender olarak kubbe kasnağında kullanılır. Nişlerin sayılarının pencere açıklarından fazla olmasına bu kilisede rastlanır. Her iki cephesinde kabartma bitki motifi bezeli kesme taşlar bulunmaktadır.

İbriga Şapeli

Borçka ilçesine 20 km. mesafedeki ibrikli köyündedir. 4.50 x 4.40 boyutlarında kubbeli bir yapıdır. Cepheler düzgün kesilmiş, iç beden duvarları ise kaba işlenmiş taşlarla örtülüdür. Kubbedeki pandantiflerde ve beden duvarının üst bölmelerinde freskoların farklı dönemlerde yapıldıkları veya farklı ustaların eseri oldukları sanılmaktadır.

Köprülü Kilise

Şavşat ilçesinin 7 km. kuzeybatısında yer alan Köprülü köyündedir. Bölgedeki kiliselerin merkezi sayıldığı tahmin edilmektedir. Kıpçaklı beylerinden Zor Tana tarafından yaptırılan kilisenin bugün yalnızca kalıntıları vardır.

Artvin Köprüleri

Arhavi Ortacalar Çifte Köprü

Arhavi ilçesi Ortacalar Bucağına 25 km. kala Arılı ve Küçükköy yol ayrımında bulunmaktadır. Birbirine dik gelecek şekilde planlanan iki köprüden meydana gelmektedir. Her ikisi de tek gözlü ve yolunun eğimli olduğu taş köprüler grubuna girmektedir. Günümüze sağlam olarak ulaşmışlardır.

Berta Köprüsü

Kitabesi bulunmayan köprünün kesin olarak hangi tarihte inşa edildiği bilinmemektedir. Ancak bazı kaynaklarda köprünün 1878’de gerçekleşen Artvin’in Ruslara terk edilmesinden önce stratejik öneminden dolayı Osmanlılar tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Köprü, Artvin – Şavşat karayolunun 21. kilometresinde Çoruh ırmağını besleyen Berta Suyu’nun üzerine kurulmuştur. Kesme taş malzeme kullanılarak yapılan köprü üç gözlü olarak inşa edilmiştir. Yuvarlak kemerlerle vurgulanan gözlerin her biri 9.15 metre genişliği ve 3.30 metre yüksekliğe sahip olup, iç yüzeylerin kemer başlangıç yerlerinde karşılıklı simetrik olarak yerleştirilmiş beşer adet barbakan boşlukları görülmektedir. 64.20 metre uzunluğa sahip köprü süsleme açısından oldukça sadedir. Yörenin, tipik Osmanlı köprülerine benzeyen üç gözlü tek örneği olması açısından önemlidir.

Çelebi Efendi Çeşmesi

Artvin Orta Mahalle’de bulunmaktadır. Yapı, 1783 yılında Asma Sultanın kahyası Çelebi Efendi tarafından yaptırılmıştır. Günümüze bir bölümü
ulaşabilmiştir. Klasik Osmanlı çeşmesidir.

Artvin Yayla Turizmi

Kaçkar Turizm Merkezi

Yusufeli ilçesine 60 km. uzaklıktadır. Kaçkar Dağı’nın güney yamaçlarında yer alan yayla, çok geniş orman ve çayır alanlarıyla kaplı olup; yayla ve dağ turizmi için ideal bir konuma sahiptir. Yaylalar köyü, Kaçkar Dağı’na tırmanmak isteyenlerin ara konaklama merkezi konumundadır. Kaçkar Dağları zirvesine en yakın kamp yeri, 3328 m. yükseklikteki Dilberdüzü’dür. Bol soğuk suyu bulunan Dilberdüzü’nde altyapı bulunmamaktadır. Dilberdüzü’nden itibaren 3932 m. rakımlı Kaçkar Dağları’na rehbersiz çıkmak tehlikelidir. Bölgede vaşak, ayı, yaban keçisi, kurt, çakal, tilki gibi yaban hayvanları izlenip görüntülenebilir. Yaylalar köyü yolu üzerinde Altıparmak köyünde, Altıparmak (Barhal) Kilisesi ziyaret edilebilir. Köyde dokunan ipek halılardan satın alınabilir. Konaklama için pek çok pansiyonun bulunduğu Sarıgöl Beldesi’nde kalınabilir.

Kafkasör Turizm Merkezi

Artvin’in güneybatısındaki yaylaya 10 km. asfalt yolla ulaşılmaktadır. Yayla 1250 m. yükseklikte olup görülmeye değer güzelliktedir. Altyapı hizmeti götürülmüş olan yaylada Belediye tarafından yaptırılan 10 adet 80 yatak kapasiteli bungalovlar bulunmaktadır. Her yıl Haziran ayının son haftasında düzenlenen ve üç gün süren boğa güreşleri, yöre halkı tarafından yoğun ilgi görmekte ve festival havasında geçmektedir. Yaylada; Cıskaro, Yalnızhasan ve Acısu diye adlandırılan şifalı sular bulunmaktadır.

Mersivan Yaylası

Artvin merkezini çevreleyen Genya Dağı eteklerinde bulunan Mersivan Yaylası, ormanlarla çevrili olan geniş düzlüklerle kaplıdır.

Borçka – Karagöl

Borçka – Camili yolunun 27. km’sinden doğuya ayrılan toprak yoldan 20 km. giderek Karagöl’e ulaşılır. Göl çevresinde bulunan ormanlarda; vaşak, boz ayı, çengel boynuzlu dağ keçisi, dağtavuğu, yırtıcı kuşlar izlenebilir ve gölde alabalık avlanabilir.

Şavşat – Karagöl

Şavşat ilçesinin kuzeydoğusunda yer alan, 8 – 10 hektar büyüklükteki Karagöl’e 30 km. toprak yolla, özel veya kiralanacak araçlarla ulaşılabilir. Elektrik ve su mevcut olan Karagöl’de Orman Bölge Müdürlüğü’nün dinlenme binası ve telsizi hizmet vermektedir. Şavşat ve civarında da vaşak, boz ayı, çengel boynuzlu dağkeçisi, dağtavuğu, yırtıcı kuşlar yaşamaktadır.

Sahara Yaylası
Şavşat ile Ardahan arasında bulunan Sahara Yaylası, geniş otlakları ve soğuk suları ile Artvin’in önemli yaylalarındandır.

Bilbilan Yaylası

Karanlık meşe ve çam ormanlarından geçilerek gidilen, Ardahan ile hudut olan meşhur Bilbilan Yaylası, yöre insanının yaylacılık yaptığı yaylalardandır. Yaylaya, Ardanuç ilçesinin doğusundaki 51 km’lik stabilize yolla ulaşarak mümkündür. Bu yaylalarda haziranın ilk haftasından başlayarak eylül ayının son günlerine kadar devam eden büyük bir pazar kurulmakta ve bu pazarda hayvan pazarlaması başta olmak üzere her türlü alışveriş yapılmaktadır. Ayrıca, berrak soğuk suları ve yemyeşil bitki örtüsünün yanında sütü, kaymağı ve yağı ile ünlüdür.

Arsiyan Yaylası

Şavşat ilçesinin güneydoğusunda, Gürcistan sınırı boyunca uzanan yaylalardır.

Akarsu Turizmi (Kano – Rafting)

Çoruh Nehri, 3225 m. rakımlı Mescit Dağları’ndan doğarak toplam 466 km. kat ettikten sonra Gürcistan sınırları içerisinde Karadeniz’e dökülmektedir. Nehir aynı zamanda dünyanın en hızlı akan nehirlerinden biridir. Yöre, her yıl dünyanın her tarafından gelen, rafting, kano ve nehir kayağı gibi akarsu sporlarını yapan yerli ve yabancı sporcuları ağırlamaktadır.

Zengin flora ve faunaya sahip Çoruh Nehri Vadisi, aynı zamanda kuşların göç yolu üzerindedir. Nehrin çevresindeki bazı kayalıklarda nesli tükenmekte olan kızıl akbaba türü koloniler halinde yaşamaktadır. Ayrıca Çoruh Vadisi boyunca; boz ayı, çengel boynuzlu dağkeçisi, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, porsuk, sansar, su samuru, tavşan, keklik, yaban horozu, çulluk, yaban ördeği, üveyik, sarıasma, sarısandal, ardıç kuşu, güvercin, tahtalı kuş ve çeşitli yaban hayvanı türleri bulunmaktadır.

Bayburt’tan başlayıp İspir ve Yusufeli’ni takip ederek Artvin’e kadar uzanan ve yaklaşık 260 km. uzunluğundaki nehirde, 4 farklı etapta rafting
yapılmaktadır. Zorluk dereceleri 1, 2, 3, 4, 5, 6’ya kadar çıkmaktadır. Profesyonel sporcuların tercih ettiği nehirde, 1993 yılında 4. Dünya Akarsu Şampiyonası yapılmıştır.

Artvin Dağ ve Doğa Yürüyüşü

Kaçkar Sıradağları

Rize ve Hopa arasında yer alan, yıl boyunca gözlenebilen keskin buzulları, masmavi gölleri, yeşilin her tonuna sahip ormanları, coşkulu dereleri, binbir çeşit bitkileri ve hayvanları ile doğal bir park görünümünde olan Kaçkar Sıradağları’nın en yüksek tepeleri Altıparmak (3480 m.), Kavran (3932 m.) ve Verçenik’tir (3710 m.).

Dağ yaz aylarında tırmanmak ne kadar kolay ise kış aylarında tırmanmak o kadar zordur. Kış aylarında kar, vadileri doldurur, yaylaları örter ve evler yok olur. Ayrıca, buzulların eğimi her zaman çığ düşmesine uygundur. Kaçkarlar; Doğu Karadeniz’de Rize – Hopa kıyılarına paralel olarak uzanır. Ağustos ve eylül ayları, yaz tırmanışarı için en uygun zamandır. Kış tırmanışlarında ise Şubat ve mart ayları en uygun zamandır.

Kaçkar Dağları, genel olarak granit, siyenit, granodiorit ve andezit türü kayaçlardan oluşmuş şiddetli akarsu ve buzulların aşındırması sonucunda da sert bir görünüm kazanmıştır. Deniz kıyısında yükselmeye başlayan bu dağların kuzey yamaçları gür orman örtüleri ile kaplıdır. Kaçkar Dağları batıdan doğuya doğru 3 bölüm halinde uzanır. Batıda Verçenik, ortada Kavran ve doğuda Altıparmak Dağları yer alır. Kaçkar Dağları’na kuzey ve güney rotaları takip edilerek çıkılabilir. Kuzey rotası daha çok profesyonellerin tercih ettiği rotadır.

Artvin Kamp ve Karavan Turizmi

Sahil şeridinde bulunan plajlarda, orman içi dinlenme yerlerinde, milli parklarda Kamp ve Karavan Turizmi için uygun yerler mevcut olup bunların başında; Kemalpaşa Plajı ve çevresi, Kafkasör Orman İçi Dinlenme Yeri, Borçka Karagöl, Şavşat Karagöl, Hatila Vadisi, Sahara, Yusufeli Kaçkar Turizm Merkezi ve Yusufeli Çevreli Köyü Rafting Kamp Merkezi’dir. Ayrıca Yusufeli ilçesi Çevreli köyünde rafting kamp alanı bulunmaktadır.

Artvin Sportif Olta Balıkçılığı

İl genelinde yer alan akarsu ve göllerden özellikle Barhal Çayı’nda, Hatila Deresi’nde, Arhavi Ortacalar Deresi’nde ve Borçka Camili – Maçahel Deresi’nde, yüksek kesimlerde yer alan halk arasında Karagöl olarak adlandırılan göllerde olta balıkçılığı yapılmaktadır.

Artvin Kuş Gözetleme

Hopa, Murgul, Borçka ve Artvin’in yüksek tepeleri, göçmen kuşların geçit yolları üzerinde bulunması nedeniyle Mart – Kasım ayları arasında kuş meraklıları için uygun gözetleme olanakları sunmaktadır. Ayrıca kırsal kesimler zengin flora ve faunası ile kelebek meraklıları için potansiyel arz etmektedir.

Doğu Karadeniz Dağları

Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Erzurum, Artvin illerini kapsar. Önemli kuşalanları içinde 32 ilçe bulunmaktadır.

Kuş Türleri

Sakallı akbaba, kızıl akbaba, kara akbaba, kara kartalı, huştavuğu (tüm Türkiye popülasyonu bu önemli kuş alanları içinde bulunur) ve ürkeklik
popülasyonlarıyla, önemli kuş alanları statüsü kazanır. 1993 yılında yapılan bir araştırmada önemli kuş alanları sınırları içinde kalan yedi bölge incelenmiş bunların altısında toplam 134 erikin erkek huş tavuğu tespit edilmiştir. Araştırma yapılan alanın darlığı ve uygun yaşam ortamlarının genişliği göz önünde bulundurulduğunda, önemli kuş alanlarındaki toplam huş tavuğu popülasyonunun 1000 çifti aştığı varsayılabilir. Ancak geçen yıllar içerisinde birçok önemli yeni göç vadisinin keşfedilmesi, bu rakamların çok daha yüksek olabileceğini göstermektedir. Doğu Karadeniz Dağları, Türkiye’de Avrasya yüksek dağlık (alpin) biyomunu temsil etmesi dolayısıyla önemli kuş alanları statüsü kazanan tek alandır.

Atlı Doğa Yürüyüşü

Kaçkar Dağları, Bilbilan Yaylası ve Sahara Yaylası atlı doğa yürüyüşü yapılabilecek alanlardır.

Bitki İnceleme

Kaçkar Dağları, flora ve faunasıyla bitki inceleme açısından önem taşımaktadır.

Yaban Hayatı

Topraklarının % 50’si ormanlarla kaplı olan Artvin’de; ayı, dağkeçisi, yaban domuzu, kurt, tilki, çakal, keklik, bıldırcın ve alabalık gibi türler yaban hayatın başlıca türleridir.

Korunan Alanlar (SİT) (Mili Parklar ve Tabiat Parkları)

Hatila Vadisi Milli Parkı

Artvin il merkezinden 10 km’lik stabilize bir yol ile ulaşım sağlanmaktadır. Gerek ilginç jeolojik ve jeomorfolojik yapısı, gerekse özgün bitki topluluğu, Hatila Vadisi’ne ülkemizde nadir rastlanan bir alan olma özelliğini vermektedir. Ayrıca bu doğal öğelerin bileşimi peyzaj güzellikleri ortaya çıkarmakta ve zengin rekreasyonel potansiyel arz etmektedir.

Sahara – Karagöl Milli Parkı

Şavşat ilçe sınırları içinde bulunan Karagöl – Sahara Milli Parkı, Şavşat ilçesine 17 km. uzaklıkta olup, Şavşat – Ardahan yolu üzerindedir. Orman örtüsü, ladin ve göknarlardan meydana gelmiştir. Kocabey Yaylası ve çevresinde alpin zonu türlerine rastlanmaktadır.

Maçahel – Gorgit – Efeler Tabiatı Koruma Alanları

Doğal yaşlı ormanı, her biri anıt olma özelliğindeki ağaçları bünyesinde barındıran ve dünya doğal koruma kriterlerine göre son derece önemli doğal eski ormanlardandır. Alan, sürekli bağıl nemin egemenliği altında olan bakir bitki örtüsü ve 3200 mm. yıllık yağış ile bir yağmur ormanı ekosistemi niteliklerine sahiptir.

Artvin Jeep Safari Turizmi

Eşsiz Doğal güzellikleri ile Artvin, jeep safari meraklıları için uygun alan ve parkurlara sahiptir.

Artvin İnanç Turizmi

Kutsal Yerler

Artvin’de kutsal alan bulunmamaktadır. İlimizdeki kilise ve şapeller ibadete açık ve faal durumda olmayıp istenildiğinde ziyaret etme imkanı mevcuttur.

Sağlık Turizmi

Artvin yöresi sağlık turizmi açısından ideal alanlardan biridir. 800 – 2000 m arası yükseltiler “Sağlıklı İklim Kuşağı” kabul edilir. Artvin’de köyler,
mezralar ve yaylalar adeta bu özellik hesaplanarak düzenlenmiştir.

Artvin Mutfağı

Artvin yöresinde, mutfak geleneği çok zengindir.
Çorbalar,
Süt ve süt ürünlerinden yapılan yemekler,
Sebzelerden ve kır otlarından yapılan yemekler,
Hamur işleri,
Et ve et yemekleri,
Ve Tatlılar çeşitlilik içinde üretilmektedir.

Yemek Kültürü:
Süt ve süt ürünlerinden yapılan yemekler; peynir kuymağı ve kaymak kuymağı. Sebzelerden ve kır otlarından yapılan yemekler; dağ pancarı, kuş yemeği, gımı, yaban semiz otu, ebegümeci bazı otlardan yemek yapılmaktadır. Taze asma yaprağı ve lahanadan sarma ve yemekler örnek verilebilir. Taze fasulyenin kurutulmuşundan yapılan “Puçuko” özel sebze yemeğidir.

Artvin Hamur işleri; Laz Böreği, katmer, erişte, hınkal, çergebaz, bişi, lokum, hamur işlerindendir.

Artvin Yöreye Özgü Yemekler; Kışlık kavurma, ağaç şişlerde yapılan kebaplar etli yemekleridir. Keşkek, gendima, herisa, ve şilav gibi yemekler tanelilerden yapılan yemeklerdendir.

Artvin Tatlıları; Hasuta, kaysefe, zurbiyet ve ballı lokum tatlılardandır.

Artvin Çorbaları; Püşürük çorbası, ayran çorbası, tutmaç çorbası, soğan harşosu, çinçar çorbası yöreye özgün çorbalardandır.

Sponsorlu Bağlantılar

Artvin’de Beyaz Patates

Her türlü sebzenin yanında, özellikle lezzetli “beyaz patatesi” ile yetiştirilir. Ayrıca patates “kuyularda”, toprak altında muhafaza edildiği için yıl boyunca ve lezzetli bir şekilde yenilebilmektedir. Özellikle yuvarlak bir şekilde dilimlenmiş olan beyaz patates, üzerine yağlı peynir serilerek fırınlanır ve öylece ya da balla yenir. Çok özel bir damak tadıdır.

Artvin Balı

Bitki türlerinin zengin ve miktar olarak çok olması, yörede arıcılık faaliyetinin yaygın bir şekilde yapılmasını sağlamıştır. Artvin yöresinde üretilen ballar bölgesel olarak tanınmakta ve ilgi görmektedir.

Artvin Foto Galeri


Benzer Yazılar

Yorum (2)

  1. nur dedi ki:

    muhteşem bır açıklama

  2. DENİZ dedi ki:

    ARTVİN, GÜVENİLİR İNSANLARI ZARARSIZ KÜÇÜK DOĞU KARADENİZ ŞEHRİDİR.SOSYAL AKİTİFİDELER YOK DENECEK KADAR AZDIR.YAŞAM OLRAK PAHALI BİR ŞEHİRDİR.HÜKÜMETİMİZİN BU KÜÇÜK ŞEHİRDE İSTİHDAM VE İŞ OLANAKLARINI ARTTIRMASINI İSTİYORUZ.VE ARTVİN GÖÇ VEREN İLLER İÇERİSİNDEDİR

nur için bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Neyi İle Meşhur?